| Letters |
Sounds |
Examples |
| initial consonants |
| - |
ʔ |
ăn ‘to eat’ – [ʔ]ăn, ở ‘to live’ – [ʔ]ở, ô ‘umbrella’ – [ʔ]ô |
| b |
ɓ |
bà ‘grandmother’ – [ɓ]à, bầu ‘squash’ – [ɓ]ầu, bia ‘beer’ – [ɓ]ia |
| v |
v |
vợ ‘wife’ –[v]ợ, vui ‘funny’ – [v]ui, vàng ‘gold’ – [v]àng |
| đ |
ɗ |
Đất ‘earth’– [ɗ]ất, đầu‘head’ – [ɗ]ầu, đưa ‘to give’ – [ɗ]ưa |
| x |
s |
Xem ‘to look’– [s]em, xong‘to finish’ – [s]ong, xám‘grey’ – [s]ám |
| s |
ʂ |
Sen ‘lotus’ – [ʂ]en, sẻ ‘sparrow’ – [ʂ]ẻ, sáo ‘flute’ – [ʂ]áo |
| r |
ʐ |
Rau‘vegetables’ – [ʐ]au, rắn‘snake’ – [ʐ]ắn, rửa ‘to wash’– [ʐ]ửa |
| l |
l |
Làm ‘to work’ – [l]àm, lưng ‘back’ – [l]ưng, luộc ‘to cook’ – [l]uộc |
| m |
m |
Mì‘noodles’ – [m]ì, muộn‘to be late’ – [m]uộn, mới‘new’ – [m]ới |
| n |
n |
Nóng ‘hot’ – [n]óng, nước ‘water’ – [n]ước, ninh ‘put out’ – [n]inh |
| h |
h |
Hồng ‘pink’ – [h] ồng, hương ‘aroma’ – [h] ương, hoa ‘flower’ – [h] oa |
| ph |
f |
Phấn ‘chalk’ – [f] ấn, phúc ‘happiness’ – [f] úc, phần ‘part’ – [f]ần |
| t |
t |
Tan ‘melt’ – [t] an, tuyết ‘snow’ – [t] uyết, tim ‘hearts’ – [t]im |
| th |
th |
Thang ‘stairs’– [th]ang, thương ‘to love’– [th]ương, thuyền‘boat’ – [th]uyền |
| tr |
ʈ |
Trăng ‘moon’ – [ʈ]ăng, tròn ‘round’ – [ʈ]òn, trắng ‘white’ – [ʈ]ắng |
| ch |
c |
Chanh‘lemon’– [c]anh, chua ‘sour’– [c]ua, chuẩn‘standard’ – [c]uẩn |
| kh |
x |
Khô ‘dry’ – [x]ô, khác ‘different’ – [x]ác, khung ‘frame’ – [x]ung |
| g, gh |
ɣ |
Ghế ‘chair’– [ɣ]ế, gỗ‘wooden’ – [ɣ]ỗ, gương ‘mirror’– [ɣ]ương |
| nh |
ɲ |
Nhanh ‘fast’ – [ɲ]anh, nhỏ ‘little’ – [ɲ]ỏ, nhẹ ‘light’ – [ɲ]ẹ |
| ng, ngh |
ŋ |
Người ‘human’– [ŋ]ười, nghe‘to listen’ – [ŋ]e, ngủ ‘to sleep’– [ŋ]ủ |
| c |
k |
Cam ‘orange’ – [k]am, cắn ‘bite’ – [k]ắn, cầm‘Keep’ – [k]ầm |
| k |
Kê ‘groats’ – [k]ê, kiến ‘ant’ – [k]iến, kem‘ice cream’ – [k]em |
| q |
Quý ‘precious’ – [k]úy, quên‘to forget’ – [k]uên, quyền‘law’– [k]uyền |
| d |
z |
Dạo‘walk’ – [z]ạo, dứa‘pineapple’ – [z]ứa, dễ ‘easy’– [z]ễ |
| gi |
Già‘old’ – [z]à, giữa ‘between’– [z]ữa, giận‘be angry’ – [z]ận |
| Medial |
| o, u |
W |
Hoa ‘flower’ – h[w]a, chuyền ‘transfer’ – ch[w]yền, quên‘to forget’ – q[w]ên |
| Vowels |
| â |
ɤ̆ |
Chân‘legs’ – ch[ɤ̆]n, nhất‘the first’ – nh[ɤ̆]t, cầm ‘to keep’– c[ɤ̆]m |
| ơ |
ɤ |
Cơm ‘rice’– c[ɤ]m, hợp ‘suit’– h[ɤ]p, lớp ‘Group’– l[ɤ]p |
| e |
ɛ |
Kem ‘ice cream’ – k[ɛ]m, xem ‘to look’ – x[ɛ]m, sen ‘lotus’ – s[ɛ]n |
| ê |
E |
Trên ‘top’ – tr[e]n, mềm‘soft’ – m[e]m, xếp‘fold’ – x[e]p |
| ô |
O |
Ông ‘grandfather’ – [o]ng, hồng ‘pink’ – h[o]ng, trống ‘empty’ – tr[o]ng |
| u |
U |
Chung ‘common’– ch[u]ng, chút ‘Little’– ch[u]t, súp‘soup’ – s[u]p |
| ư |
ɯ |
Mừng ‘congratulate’– m[ɯ]ng, lưng‘back’ – l[ɯ]ng, mứt‘jam’ – m[ɯ]t |
| o (-ong, -oc) |
ɔ̆ |
Ong‘bee’ – [ɔ̆]ng, trong‘inside’ – tr[ɔ̆]ng, óc‘brain’ – [ɔ̆]c |
| o, -oo- |
ɔ |
Tròn ‘round’ – tr[ɔ]n, cọp‘tiger’ – c[ɔ]p, xoong‘pan’ – x[ɔ]ng |
| ă, a (-ay, -au) |
ă |
Khăn‘scarf’ – kh[ă]n, tay‘hand’ – t[ă]y, màu‘colour’ – m[ă]u |
| a |
A |
Lan‘orchid’ – l[a]n, hát‘song’ – h[a]t, làm‘to work’ – l[a]m |
| a (-anh, -ach) |
ɛ̆ |
Chanh‘lemon’ – ch[ɛ̆]nh, khách‘guest’ – kh[ɛ̆]ch, nhanh‘fast’ – nh[ɛ̆]nh |
| i, y |
I |
Tím ‘violet’ – t[i]m, ý chí‘will’ – [i] ch[i], chính ‘main’ – ch[i]nh |
| -iê-/-ia/-yê-/-ya |
iə |
Kiếm‘look for’ – k[iə]m, kia‘there’ – k[iə], quyền‘law’ – qu[iə]n, khuya‘night’ – khu[iə] |
| -ươ-/-ưa |
ɯə |
Trường ‘school’ – tr[ɯə]ng, hương‘aroma’ – h[ɯə]ng, cửa ‘door’ – c[ɯə] |
| -uô-/-ua |
uə |
Cuộn ‘roll’ – c[uə]n, chuông‘bell’ – ch[uə]ng, cua‘crab’ – c[uə] |
| Finals |
| p |
P |
Lắp ‘install’– lắ[p], cấp‘level’ – cấ[p], kịp‘during’ – kị[p] |
| t |
T |
Tắt ‘switch off’ – tắ[t], hát‘to sing’ – há[t], phạt‘to fine’ – phạ[t] |
| n |
N |
Khăn ‘scarf’– khă[n], muộn ‘to be late’– muộ[n], chuẩn‘standard’ – chuẩ[n] |
| m |
M |
Làm‘to work’ – là[m], cấm‘to ban’ – cấ[m], kem‘ice cream’ – ke[m] |
| ng, nh |
Ŋ |
Hồng ‘pink’– hồ[ŋm], chung ‘common’– chu[ŋm], xinh ‘beautiful’ – xi[ŋ] |
| c, ch |
K |
Hạc‘flamingo’ – hạ[k], mắc ‘expensive’– mắ[k], sách‘book’ – sá[k] |
| o, u |
W |
Chào ‘to greet’ – chà[w], tàu‘train’ – tà[w], máu ‘blood’– má[w] |
| i, y |
J |
Hai ‘two’ – ha[j], tay‘hand’ – ta[j], tai ‘ear’ – ta[j] |
| Tones |
| static tone |
1 |
Hai ‘two’– [haj1], tay‘hand’ – [tăj1], tai‘ear’ – [taj1] |
| descending (`) |
2 |
Làm ‘to work’– [lam2], hồng ‘pink’– [hoŋm2], tàu ‘train’– [tăw2] |
| extra interrogative (˜) |
3 |
Ngã‘to fall’ – [ŋa3], sẵn‘in stock’ – [săn3], kẽm ‘zinc’– [kɛm3] |
| interrogative (') |
4 |
Hỏi ‘to ask’– [hɔj4], xẻng‘shovel’ – [sɛŋ4], sảnh‘lobby’ – [ʂɛ̆ŋ4] |
| ascending (´) |
5 |
Khách ‘guest’– [xɛ̆k5], mắt ‘eyes’– [măt5], giống‘similar’ – [zoŋ5] |
| heavy (.) |
6 |
Muộn‘to be late’ – [muən6], mượn‘get on loan’ – [mɯən6], kịp ‘during’– [kip6] |
